ในการปฏิบัติธรรมนั้น เราจะได้ยินคำกล่าวดังนี้อยู่เนืองๆ  ไม่เอา  ไม่ยึดมั่นถือมั่น  ปล่อยวาง  เพียงแต่สักว่า  อุเบกขา ฯ. ซึ่งต่างล้วนมีความหมายหรือนัยยะเดียวกัน แต่ในทางปฏิบัตินั้นคือต้องกระทำอย่างไร จึงจะให้เกิดผลดังกล่าวได้จริงๆ

        ไม่เอา ในความหมายว่า ไม่เอามายึดว่าเป็นเรา,เป็นของเรา  ไม่เอาไปปรุงแต่ง  ไม่เอามาพัวพัน  ไม่เอามาเป็นทุกข์  ไม่เอามาเป็นสาระ

        ไม่ยึดมั่น ถือมั่น ในความหมายว่า ไม่เอาไปยึดหมายด้วยทิฏฐิความเชื่อความเข้าใจอย่างผิดๆ ดังว่า เป็นเรา เป็นของเรา ฯ.

        ปล่อยวาง เพียงแต่สักว่า ฯลฯ. ก็ล้วนเป็นไปในลักษณาการเดียวกันดังข้างต้น

        ทั้งหมดเป็นเพียงโวหาร ที่มีความหมายเดียวกันหรือคล้ายๆกันคือ ด้วยไม่ใช่เรา ไม่ใช่ของเรา เราควบคุมบังคับไม่ได้ จึงปล่อยวาง ไม่ยึดถือ  แต่ทำอย่างไรในทางปฏิบัติหรือการกระทำ จึงทำให้เกิดผลขึ้นเป็นไปได้ดังคำพูดหรือโวหารนั้น  จึงเป็นการกระทำที่จักทำให้เกิดผลขึ้นได้จริงๆ

        ทั้งปวงสรุปลงมาได้ที่การปฏิบัติจริงๆโดยการ อุเบกขาสัมโพชฌงค์ เสียนั่นเอง คือเมื่อวางใจเป็นกลางด้วยการไม่เข้าไปพัวพันปรุงแต่งด้วยความคิดนึกหรือกริยาจิตใดๆในกิจนั้นๆ จึงจะเกิดผลขึ้นเป็นไปดังคำกล่าวข้างต้น

สารบัญ